Ocena systemów transportu materiałów i ludzi

W celu dokonania wyboru współzależnego systemu transportu materiałów i ludzi należy w pierwszej kolejności wymienić podstawowe a zarazem istotne cechy każdego z przeanalizowanych poprzednio systemów.

Do zalet konwencjonalnego transportu kołowrotami zalicza się:

–     efektywne i w miarę bezpieczne działanie nawet przy dużych nachyleniach trasy transportowej,

–     przecietny koszt,

–     możliwość pokonywania poziomych średnich łuków trasy,

–     nie wymaganie przeładunku w czasie transportu.

Do wad zaliczyć można miedzy innymi:

–     lepszą pracę w liniach prostych,

–     wymaganie fachowej i kwalifikowanej obsługi,

–     małą elastyczność,

–     potencjalnie mniejsze bezpieczeństwo,

–     niską prędkość transportowania,

–     nietolerowanie złych warunków podłożą (szczególnie miękkich spągów),

–     wymaganie kompromisu przy współzależnym transporcie materiałów i ludzi.

Kolejnym środkiem transportu kopalnianego są lokomotywy ciągnące zestawy różnorodnych wagoników. Zalety tego typu systemu transportu to nie wymaganie przeładunku w trakcie transportu, duża szybkość, nie wymaganie kompromisu przy jednoczesnym transporcie materiałów i ludzi, wysoka wydajność lokomotyw oraz łatwość kierowania zestawem transportowym. Natomiast wadami są w szczególności: stosunkowo wysoki koszt, problemy z manewrowaniem i wymijaniem, nietolerowanie złych warunków podłożą, ewentualnie konieczność wymiany źródła zasilania w czasie pracy, ograniczona przepustowość na pochyłościach 1:10.

Podstawowe znaczenie mogą mieć w przyszłości pojazdy samobieżne dzięki swemu wszechstronnemu zastosowaniu. Ich najważniejsze cechy charakterystyczne to:

–     wszechstronność transportowa, swobodne holowanie i wyładunek,

–     nie wymaganie wysokich kwalifikacji od obsługi,

–     wysoka elastyczność,

–     stosunkowo wysokie bezpieczeństwo.

Ujemną stroną tego systemu transportu jest:

–     niewielka zdolność przewozowa ludzi,

–     wymaganie odpowiedniej jakości powierzchni podłoża,

–     wysokie koszty,

–     wymóg garażowania i posiadania specjalistycznych urządzeń naprawczych,

–     mała zdolność operacyjna,

–     konieczność przeładunku w czasie transportu,

–     ograniczenie ładunkowe.

Powszechność zastosowania zapewniły sobie kolejki jednoszynowe, głównie poprzez niezależność od innych systemów transportu, średni koszt, transportowanie ładunków dochodzących do 18 T oraz łatwość rozładunku i obsługi.

Do ich wad należy zaliczyć m.in. brak zaleceń do przewozu ludzi oraz małą prędkość transportowania.

Do zalet transportu ludzi przenośnikami taśmowymi wykorzystywanymi w oddziałach dla odstawy urobku zaliczyć można: transport bez konieczności obsługi, niski koszt i niezawodność pracy oraz możliwość transportu różnorodnych ładunków.

Wśród wad wymienia się zazwyczaj: działanie tylko w liniach prostych, małą szybkość transportowania, zbyt częste zrywanie i ślizganie się taśm. [8]

Uwzględniając przedstawioną ocenę systemów transportu, dotychczasową statystykę i zalecenie bezpieczeństwa pracy, wysunąć można następujące wnioski:

–     transport kołowrotami powinien być stosowany przy dużych nachyleniach, prostoliniowowości i możliwie dużej długości tras transportowych,

–     kolejka jednoszynowa podwieszana powinna być stosowana wtedy, gdy warunki spągowe (podłoża) nie sprzyjają pracy innych systemów transportowych,

–     transport szynowy (lokomotywami) jest wszechstronny, lecz kosztowny i wymaga dobrych warunków spągowych,

–     pojazdy samobieżne są efektywne przy transporcie materiałów i w przypadku dokonywania przebudów w różnorodnych miejscach kopalni,

–     przenośniki taśmowe do transportu ludzi nie wymagają wysokich nakładów przy ich obsłudze, szczególnie kiedy pełnią podwójną funkcję.

Dla odpowiedniego doboru formy transportu ludzi i materiałów w szerokim zakresie warunków występujących na dole kopalni, jak i zaprojektowanej infrastruktury poziomu i oddziału wydobywczego uwzględniać należy czynniki określające maksymalne korzyści z zastosowania danego wariantu, do których zaliczyć można:

–     czas transportu ludzi,

–     czas niezbędny do przetransportowania przeciętnej ilości materiałów do miejsca docelowego,

–     pracochłonność przy transporcie materiałów i ludzi,

–     nakłady inwestycyjne, koszty utrzymywania środków i trasy,

–     zużycie energii.

Tworzenie współzależnych systemów transportu materiałów i ludzi w kopalniach węgla kamiennego ma przede wszystkim znaczenie ekonomiczne, jednakże uzyskane korzyści nie mogą wiązać się z pogorszeniem bezpieczeństwa pracy, czy też zwiększoną zawodnością procesów górniczych. Istotne jest więc uzyskanie kompromisu w funkcjonowaniu współzależnego systemu transportu materiałów i ludzi zorientowanego na powszechność zastosowania (co najmniej w 90 %), efektywność i bezpieczeństwo. Mimo, że występują w kopalni niezwykle duże ładunki, dla których przetransportowania wymagane są specjalne urządzenia, to jednak przy projektowaniu systemu transportu skupić się należy na takim wariancie, który będzie powszechnie stosowany i na bieżąco oceniany. [8]