Klasyfikacja transportu

Otóż wspólnymi płaszczyznami dla obydwu pojęć są zagadnienia:

• wzajemnych powiązań szlaków komunikacyjnych,
• dwu rodzajów przewozów pasażerskich oraz towarowych, tj. rozkładowe i poza rozkładowe,
• komunikacji indywidualnej,
• obsługi podróżnych,
• komunikacja bliska i jej wykorzystanie w transporcie pasażerskim.

Transport cechuje się dużą mobilnością, która stanowi jego podstawę a także szeregiem działań, podejmowanych w jego zakresie o społecznym oraz gospodarczym charakterze. Sprawia to, iż transport stanowi jeden z najistotniejszych elementów gospodarki i ekonomii każdego państwa[1].

W takim rozumieniu pojęciem transportu określa się technicznie, orga­nizacyjnie i ekonomicznie wydzielone z innych czynności celowe prze­mieszczanie wszelkich ładunków i osób. Warto zaznaczyć, iż z tych względów właśnie, w zakresie tak określonego transportu, jego definicja nie obejmuje działalności transportowej w procesach produkcyjnych, w przedsiębiorstwach komunalnych, nie obejmuje również ruchu pieszego.

Transport jest tą gałęzią gospodarki, która napędza i determinuje cały rozwój gospodarczy kraju. Gospodarka transportowa, która jest właściwie kierowana i funkcjonuje w prawidłowy sposób jest tym czynnikiem, który pobudza gospodarkę narodową i otwiera przed nią nowe możliwości. Natomiast, jeśli transport w danym państwie jest zaniedbywany, jego rola marginalizowana, to odbija się to w oczywisty sposób na całej gospodarce zmniejszając jej możliwości działania i wpływania na poprawę sytuacji gospodarczej kraju.

Z tego też powodu specyficzna rola transportu w procesie rozwoju gospodarczego uzasadnia, więc celowość określenia kierunków transportowej polityki, narzędzi a także sposobów jej realizacji w związku z ogólnymi założeniami polityki państwa. Do czynników, które determinują transportową politykę zaliczyć należy:

• specyficzną infrastrukturę transportu,
• powiązania, jakie występują w procesie rozwoju transportu,
• czynniki, które ograniczają rozwój transportu,
• politykę państwa[2].

Transport, jako proces jest elementem, który kształtuje procesy zachodzące we współczesnym społeczeństwie. Jednak wpływa nie tylko na pojedyncze państwa, ale również na całość wspólnoty międzynarodowej, ułatwiając wzajemną komunikację oraz wymianę handlową i kontakty gospodarcze. Dzięki transportowi możliwy jest rozwój nie tylko gospodarczy, ale również społeczny czy kulturowy[3].

Transport pomaga także w lepszemu poznaniu i zrozumieniu problemów oraz postaw politycznych bądź kulturowych ludzi czy narodów żyjących w oddaleniu od siebie. Zagadnienie to jest szczególnie istotne dla krajów gospodarczo słabiej rozwiniętych, w których wzajemne relacje dużych grup społeczeństwa, egzystujących częstokroć obok siebie, nie są utrzymywane na poziomie, który gwarantowałby spokój społeczny, pomoc w sytuacjach klęsk żywiołowych, głodu itp., powodem tego jest właśnie brak podstawowych połączeń transportowych.

Transport podzielić można na wiele sposobów. Klasyfikacji transportu wyróżnia się kilka metod, np. ze względu na miejsce wykonywania transportu, tj. transport wewnątrzkrajowy i transport międzynarodowy[4]. Może też być transport osób oraz ładunków, czyli transport pasażerski i towarowy. Wyróżnia się również podział na gałęzie transportowe, co ilustruje rysunek 1. 

Rysunek 1. Klasyfikacja gałęziowa transportu

Źródło: Opracowanie własne na podstawie S. Krawczyk, Zarządzanie procesami logistycznymi, PWE, Warszawa, 2001, s. 20-21.

W praktyce wyróżnia się, zatem pięć podstawowych kategorii transportu, tj.:

• tran­sport przesyłowy,
• lotniczy,
• wodny,
• szynowy,
• samochodowy[5].

Transport przesyłowy to rodzaj transportu, który zajmuje się przesyłaniem pewnych substancji za pomocą np. rurociągów. Jest to transport przede wszystkim używany do taniego i szybkiego przesyłania gazu ziemnego czy ropy naftowej[6]. 

Z kolei transport lotniczy w ostatnim czasie zyskuje coraz większe zainteresowanie, choć ze względu na wysokie koszty nie jest zbyt popularny[7]. 

Za to w zakresie przewozów pasażerskich ze względu na znaczne oszczędności czasowe nieustannie zyskuje na znaczeniu. Transport wodny jest stosunkowo tanim środkiem przesyłania ładunków na duże odległości. Przede wszystkim używany jest jako forma transportu kombinowanego, np. wodno-samochodowego czy wodno-szynowego. Sam transport szynowy to przede wszystkim transport kolejowy, który w ostatnim czasie stracił w Polsce na znaczeniu, jednakże zagranicą cieszy się dużym zainteresowaniem. Jest to szybka i dość tania forma transportu, pozwalająca skutecznie przemieszczać towary czy ludzi na terenie państwa czy regionu[8]. 

Transport samochodowy, to transport dokonywany pojazdami samochodowymi o charakterze transportowym, głównie ciężarówkami czy tirami. Jest to dobra forma transportu do przesyłania niewielkich towarów, czy produktów szybko psujących się, które wymagają szybkiego przetransportowania z miejsca na miejsce[9].

[1] H-Ch. Pfohl, Systemy logistyczne,ILiM, Poznań, 2001, s. 11.

[2] A. Piskozub, Transport w dziejach cywilizacji, Adam Marszałek, Toruń 1998, s. 50.

[3] S. Krawczyk, Zarządzanie procesami logistycznymi, PWE, Warszawa, 2001, s. 20-21.

[4] A. Piskozub., Transport…, s. 56.

[5] S. Dziadek., Transport i spedycja, Wydawnictwo AE, Katowice 1998, s. 88.

[6] Cz. Skowronek, Z. Sarjusz-Wolski, op. cit, s.15-16.

[7] H-Ch. Pfohl, op. cit., s. 11.

[8] J. Kay, Podstawy sukcesu firmy, PWE, Warszawa, 1996, s. 23.

[9] Tamże.